مقایسه عوارض جانبی عصاره های اتانولی گیاه اسفند و زیتون تلخ با برخی از حشره کش های رایج روی زنبور پارازیتوئید encarsia formosa دشمن طبیعی سفید بالک گلخانه ای

چکیده: سفید بالک گلخانه trialeurodes vaporariorum westwood (homoptera: aleyrodidae) یکی از آفات بسیار مهم است. به طور کلی کنترل شیمیایی موثرترین و در دسترس ترین روش برای کنترل این آفت است. اما استفاده ی بیش از حد از حشره کش های مصنوعی سبب ایجاد مشکلات زیادی از جمله آلودگی محیط زیست، گسترش مقاومت آفات به آفت کش ها، تأثیر روی موجودات غیر هدف و دشمنان طبیعی می شود. از این رو ترکیبات مشتق شده از گیاهان به عنوان یک عامل قوی و موثر از مواد زیستی و طبیعی جهت دفاع گیاهان علیه آفات و بیماری های مهم به کار می روند. این ترکیبات گیاهی برای موجودات غیر هدف بدون خطر بوده و اثرات سوء زیست محیطی اندکی به همراه دارند. یکی دیگر از روش های کنترل این آفت استفاده از عوامل کنترل کننده بیولوژیک است که از بین این عوامل،(gahan) (hymenoptera: aphelinidae) encarsia formosa یکی از مهم ترین گزینه هاست. در این تحقیق اثرات جانبی دو عصاره ی گیاهی و سه ترکیب تجاری با هدف مبارزه ی تلفیقی آفات بر روی دشمن طبیعی سفید بالک در شرایط آزمایشگاه و گلخانه بررسی شد. اثرات تنفسی، تماسی، همچنین تأثیرات این ترکیبات روی درصد خروج زنبور، طول عمر، درصد پارازیتیسم و میزان تخم ریزی ارزیابی شد. نتایج پژوهش حاضر، حساسیت بالای این دشمن طبیعی را در برابر اثرات تنفسی و تماسی هر دو ترکیب گیاهی نشان داد. لیکن با توجه به نقش موثر این ترکیبات در کنترل سفید بالک لازم است که یک فاصله مشخص بین زمان مصرف عصاره های گیاهی و رها سازی این دشمن طبیعی در نظر گرفته شود. در مجموع، نتایج این آزمایشات نشان داد که عصاره ی اتانولی زیتون تلخ و آبامکتین حداقل اثرات را روی ویژگی های بیولوژیکی این دشمن طبیعی دارند. به طور کلی با استفاده از این گزارشات و انجام آزمایشات تکمیلی در زمینه آفت کش های طبیعی، این عصاره های گیاهی می توانند در مدیریت تلفیقی آفت سفید بالک مفید و موثر واقع شوند. کلمات کلیدی: سفید بالک گلخانه، دشمن طبیعی، عصاره های گیاهی، ترکیبات شیمیایی، اثرات جانبی، مرگ و میر